De eerste Neanderthaler van Nederland, waarvan het schedelfragment in 2009 werd gepresenteerd in het Rijksmuseum van Oudheden, heeft nu een gezicht. De gebroeders Kennis, wereldberoemde ‘paleo-artists’, interpreteerden de verschillende kenmerken van deze en andere Neanderthalerschedels tot het gereconstrueerde gezicht van Krijn: een jonge man met een opvallende bult boven zijn rechteroog. Die knobbel is het gevolg van een kleine tumor.

• Krijn zien | Het fossiel en de reconstructie van Krijns gezicht kunt u in het museum zien tot en met 31 oktober 2021 in de tentoonstelling Doggerland. Krijn was een van de bewoners van Doggerland, het verdronken prehistorische land voor onze kust.

Jonge man met een onschuldige tumor

De fossiele wenkbrauwboog van de Neanderthaler is zo’n 70.000 tot 50.000 jaar oud. Het werd twintig jaar geleden in Zeeland gevonden door amateur-paleontoloog Luc Anthonis. Het fossiel was voor de kust door een schelpenzuiger van de Noordzeebodem opgezogen. Uit onderzoek door de Universiteit Leiden en het Max Planck Instituut in Leipzig blijkt dat het gaat om een stuk schedel van een vrij stevige jonge man. Onderzoek van stabiele isotopen – variaties van de atomen stikstof en koolstof – laat zien dat hij voornamelijk vlees at. Opvallend is de kleine holte achter zijn kenmerkende forse wenkbrauwboog. Die bleek te zijn ontstaan door een onderhuidse, onschuldige tumor. Iets dergelijks was nooit eerder vastgesteld bij Neanderthalers.

Wetenschappelijk verantwoord gezicht

De onderzoekers gaven de jonge Neanderthaler de bijnaam Krijn. Om hem een wetenschappelijk verantwoord gezicht te geven, werden de paleo-antropologisch kunstenaars Kennis & Kennis Reconstructions ingeschakeld. Ze gebruikten voor deze opdracht de onderzochte kenmerken van het Noordzeefossiel, digitale matches met vergelijkbare Neanderthalerschedels en de meeste actuele kennis over Neanderthalers en hun uiterlijk, zoals oog-, haar- en huidskleur. De gebroeders Kennis maakten al vele andere reconstructies van Neanderthalers en andere prehistorische mensen, waaronder de gletsjermummie Ötzi.

Doggerland

Krijn leefde meer dan 50.000 jaar geleden in het prehistorische gebied dat nu de Noordzee is. De zeespiegel stond toen ruim vijftig meter lager dan nu. Mammoeten, wolharige neushoorns, rendieren, paarden en ook Neanderthalers trokken door een koude, maar voedselrijke steppe. Over deze bewoners en dit landschap, Doggerland, gaat de gelijknamige tentoonstelling in het Rijksmuseum van Oudheden.

Tentoonstelling en onderzoek

De tentoonstelling vertelt het verhaal van bijna een miljoen jaar menselijke bewoning, landschaps- en klimaatverandering in het uitgestrekte en rijke prehistorische gebied voor de Nederlandse kust. Krijn en de andere vondsten laten zien dat nader onderzoek en bescherming van de Noordzeebodem van groot wetenschappelijk belang zijn voor de Nederlandse en internationale archeologie en paleontologie.